حسین کمانی

گیتار فلامنکو

گیتار فلامنکو (Flamenco guitar) زمانی وارد موسیقی فلامنکو شد که اسپانیایی‌ها فلامنکو را با سازهای دیگری می‌نواختند. پس از آن گیتار به شدت بر این موسیقی تأثیر گذاشت و هم‌اکنون گیتار و موسیقی فلامنکو با هم وابستگی متقابل دارند.

موسیقی فلامنکو نوعی موسیقی دستگاهی است که متعلق به منطقهٔ آندلس می‌باشد. البته واضح است که هیچ پدیده فرهنگی-هنری به شکل مطلق مربوط به نقطهٔ خاصی نمی‌باشد. موسیقی فلامنکو و خود گیتار رگه‌هایی از اثرگذاری فرهنگ‌های یهودی، عربی را در خود دارند. گیتار فلامنکو و گیتار کلاسیک از نظر ساختار دارای یک سری تفاوت‌هایی می‌باشند. در گیتار فلامنکو روی صفحه گیتار (Sound board) معمولاً از جنس چوب صنوبر (spruce) و پشت و کنارهٔ گیتار (Back&Sides) از جنس چوب سرو (cypress) می‌باشد و بر روی رویهٔ صفحهٔ اصلی، تلق نازکی برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی صفحه هنگام اجرای تکنیک ضربه با ناخن (Golpe) می‌شود که به آن گلپیدور می‌گویند.

تفاوت‌های کلی دو گیتار را از لحاظ ساختار می‌توان تاحدودی در دسته زیر تقسیم‌بندی کرد، اما در این صفحه اشاره‌ای در مورد تفاوت‌ها در استایل، ترکیب‌بندی، گام و دستگاه‌ها نشده‌است.

• هر دو دارای اجدادی مشترک هستند. اساس ساختار آن‌ها همسان است و هر دوی آن‌ها با ناخن نواخته می‌شوند.
• طریقه نگه داشتن در هنگام نواختن با هم تفاوت دارد. گیتار فلامکنو را روی زانوی چپ و گیتار کلاسیک را روی زانوی راست گذاشته، می‌نوازند.
• گیتار فلامنکو غالباً کوکی تقریبی دارد که ممکن است با صدای خواننده تنظیم شود. گیتار کلاسیک برای تکنواز است و کوک کاملاً دقیق و هر نت باید به تفکیک، تمیز و روشن باشد.
• ساختار چوبهای بکار رفته در گیتار فلامکنو: جعبه از چوب صنوبر، چوب اطراف و پایین جعبه صدا از جنس سرو آزاد، چوب پشت دستهٔ گیتار از سرو، چوب قسمت انگشت‌گذاری از آبنوس، و چوب قسمت پیچ‌های کوک و نوارهای اطراف ساز و تزیین و اطراف دهانه و پل‌ها از چوب درخت گل رز است. در گیتار کلاسیک: چوب اطراف و پایین جعبه ساز از چوب درخت گل رز و بقیهٔ قسمت‌ها مانند گیتار فلامنکو است.
• جنس صدا در گیتار فلامنکو تیز تر و نافذتر است.
• قطر دستهٔ گیتار فلامنکو، کمتر از قطر دستهٔ گیتار کلاسیک است که باعث سرعت و چابکی حرکات دست چپ (نوازنده راست‌دست) می‌شود.
• گیتار فلامنکو معمولاً کمی زرد و روشن‌تر و طبیعی چوبش را دارد، در مقابل رنگ گیتار کلاسیک‌ها معمولاً قهوه‌ای تیره است و رنگ طبیعی چوبش را دارد.
• ساختار آن‌ها در پُل (Bridge) برجسته‌تر است سیم در گیتار فلامنکو به دهانه ساز و بند فِرِت‌ها (پرده) (Frets) نزدیک‌ترند، پل گیتار کلاسیک بلندتر است، بنابراین سیم‌ها از دهانهٔ و پرده‌ها فاصله دارند.